TİHEK’in Çalışma Alanları ve Görevleri
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) Başkanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç, kurumun çalışma alanlarını ve görevlerini anlattı. TİHEK’in 2012 yılında Türkiye İnsan Hakları Kurumu olarak kurulduğunu belirten Kılıç, daha sonra eşitlik kurumu sıfatıyla ayrımcılıkla mücadele eden idari hak arama mekanizması olarak yapılandırıldığını vurguladı. Küresel ölçekte, TİHEK gibi yaklaşık 130 Birleşmiş Milletler düzeyinde akredite olmuş ulusal insan hakları kurumunun bulunduğunu aktardı.
TİHEK’in Yetkileri ve Yaptırım Uygulama Kapasitesi
Kılıç, TİHEK’in Türkiye’deki insan hakları ihlallerini inceleme, araştırma ve karara bağlama yetkisine sahip olduğunu dile getirdi. Özellikle vurguladığı noktalardan biri, TİHEK’in diğer kuruluşlardan farklı olarak hak ihlalcisinin kimliğine bakılmaksızın, üst sınırı 140 bin lira olan cezai yaptırım uygulama yetkisine sahip olmasıydı.
TİHEK’in Eşitlik Kurumu ve Ulusal Önleme Mekanizması Olarak Görevleri
2016 yılında çıkan 6701 sayılı Kanun’la eşitlik kurumu olarak yapılandırılan TİHEK, ayrımcılık temelli suçlar hakkında da başvuruları kabul etmekte ve incelemeler yapmaktadır. Ayrıca ulusal önleme mekanizması olarak, hapishanelerden geri gönderme merkezlerine kadar birçok yeri denetlemekte ve sözleşmelere uyulup uyulmadığını gözetlemektedir.
TİHEK’e Başvurularda Ücret ve Şartlar
Kılıç, TİHEK’e başvurularda herhangi bir ücret talep edilmediğini ve mağdur olan herkesin başvuruda bulunabileceğini belirtti. Başvuruların kişiler tarafından bizzat ya da vekalet verilen kişiler aracılığıyla yapılabileceğini vurgulayan Kılıç, başvurunun kabul edilmesi için bazı şartlar olduğunu açıkladı.
Kılıç, TİHEK’in 2023 yılında 2 bin 830 başvuru aldığını, her yıl bu sayının arttığını ifade etti. En fazla başvurunun genellikle cinsiyet ve engellilik temelli ayrımcılık konularında geldiğini belirten Kılıç, ayrıca göç, sığınmacılar ve medeni hal nedeniyle oluşan mağduriyetler hakkında da başvuruların geldiğini söyledi.